Gezang Nobis Sancti Spiritus:
Latijnse tekst:
Nobis Sancti Spíritus grátia sit data,
de qua virgo vírginum fuit obumbráta,
cum per sanctum ángelum fuit salutáta:
Verbum caro factum est, virgo fecundáta.
Veni Sancte Spíritus, reple tuórum corda fidélium:
et tui amóris in eis ignem accénde.
Nederlandse vertaling:
Moge ons de verheven genade van de Heilige Geest gegeven worden,
door wie de Maagd der maagden werd overschaduwd,
toen zij begroet werd door de heilige engel:
Het Woord is vlees geworden, de Maagd heeft het ontvangen.
Kom, Heilige Geest, vervul de harten van uw trouwe volgelingen:
en laat het vuur van uw liefde in hen ontbranden.
Componist: Alexander Agricola (1426-1506):
Alexander Agricola was een beroemde componist en zanger die leefde in de late 15e eeuw. Hij werd geboren rond 1446 in Vlaanderen.Vlaanderen was toen bekend om zijn bloeiende muziekcultuur. Agricola was een veelzijdig muzikaal talent en stond bekend om zijn vaardigheden als componist, zanger en instrumentalist.
Hij begon zijn opleiding bij de beroemde componist Johannes Ockeghem in Parijs. Ockeghem had een grote invloed van Agricola's muzikale stijl. Na zijn opleiding werkte Agricola in verschillende Europese steden tevens kunstcentra, waaronder Milaan, Rome en Napels. Hij werd al snel bekend om zijn muzikale talent en werd gewaardeerd door de rijke en machtige kunstbeschermers van die tijd:
- Filips de Schone (1482-1506): Agricola diende als kapelmeester aan het hof van Filips de Schone, de heerser van de Habsburgse Nederlanden. Filips de Schone was een belangrijke beschermheer van kunst en muziek, en zijn steun stelde Agricola in staat om zijn talenten te ontwikkelen en te bloeien.
- Lorenzo de' Medici (1469-1492): Agricola verbleef enige tijd in Italië, waar hij de bescherming genoot van Lorenzo de' Medici, ook wel bekend als Lorenzo il Magnifico. Lorenzo was een invloedrijke heerser en een groot liefhebber van kunst en muziek. Onder zijn bescherming had Agricola toegang tot de bloeiende muziekscene in Florence en kon hij zijn talenten verder ontwikkelen.
- Maximiliaan I (1493-1519): Nadat Agricola terugkeerde naar Vlaanderen, werd hij een gewaardeerde hofcomponist aan het hof van Maximiliaan I, de keizer van het Heilige Roomse Rijk. Maximiliaan was een groot liefhebber van muziek en onder zijn bescherming kon Agricola belangrijke composities schrijven voor officiële gelegenheden en ceremonies.
- Paus Alexander VI(1492-1503): Tijdens zijn verblijf in Rome genoot Agricola de bescherming van paus Alexander VI. De paus had een voorliefde voor kunst en muziek en was onder de indruk van Agricola's talent. Onder zijn bescherming kon Agricola zijn muzikale carrière verder ontwikkelen en zijn composities ten gehore brengen aan belangrijke religieuze figuren en hoogwaardigheidsbekleders.
Een van Agricola's bekendste composities is het lied "Fortuna Desperata". Dit werk werd een van de meest populaire en wijdverspreide composities van de 15e eeuw. Het illustreert Agricola's vaardigheid in het schrijven van levendige melodieën en het creëren van complexe harmonieën.
In zijn latere jaren keerde Agricola terug naar Vlaanderen, waar hij een belangrijke positie verwierf aan het hof van de Habsburgse keizer Maximiliaan I. Hij werd een van de keizerlijke hofcomponisten en was verantwoordelijk voor het componeren van muziek voor officiële ceremonies en feesten.
Alexander Agricola overleed op 15 augustus 1506 in Valladolid, Spanje. Zijn muzikale nalatenschap leeft voort in zijn vele composities, die een grote invloed hebben gehad op de ontwikkeling van de renaissance-muziek. Agricola wordt nog steeds beschouwd als een van de meest belangrijke componisten van zijn tijd en zijn werken worden vandaag de dag nog steeds uitgevoerd en bestudeerd.
Meer over Nobis Sancte Spiritus:
Het gezang Nobis Sancte Spiritus is een van de meest geliefde en invloedrijke werken uit Agricola's repertoire. Het is geschreven voor Pinksteren. Wanneer het precis werd gecomponeerd, is niet bekend, maar gelet op de actiefste tijd van de componist dateert het vermoedelijk van het einde van de vijftiendee eeuw.
Het gezang wordt gekenmerkt door zijn prachtige melodie, die zowel expressief als meeslepend is. Nobis Sancti Spíritus is geschreven in de vorm van een oproep tot de Heilige Geest en wordt vaak gebruikt in liturgische vieringen, processies en devotionele bijeenkomsten.
De tekst van het gezang vraagt om de komst en de aanwezigheid van de Heilige Geest. Het benadrukt de behoefte aan goddelijke genade, verlichting en troost. De woorden roepen op tot zegen van de Heilige Geest om de harten van gelovigen te vervullen van goddelijke wijsheid, Genade en liefde.
"Nobis Sancti Spíritus grátia sit data" - "Mogen wij de genade van de Heilige Geest ontvangen." Deze regel benadrukt het verlangen naar de genade en de gaven van de Heilige Geest, die als een goddelijke kracht het leven van de gelovigen inspireert.
"de qua virgo vírginum fuit obumbráta" - "door wie de maagd onder de maagden werd overschaduwd." Deze passage verwijst naar de aankondiging van de Heilige Geest aan de Maagd Maria, waarbij de Heilige Geest haar overschaduwde en Jezus, de Zoon van God in haar schoot ontving.
"cum per sanctum ángelum fuit salutáta" - "toen zij begroet werd door de heilige engel." Dit verwijst naar het moment waarop de aartsengel Gabriël aan Maria verscheen en haar de boodschap bracht dat zij de moeder van Jezus zou worden.
"Verbum caro factum est, virgo fecundáta" - "Het Woord is vlees geworden, de maagd heeft het ontvangen." Hiermee wordt verwezen naar de ontvangst van Jezus, het Goddelijk Kind, in de maagdelijke schoot van Maria, waardoor het goddelijke Woord in menselijke gedaante ter wereld kwam.
"Veni Sancte Spíritus, reple tuórum corda fidélium: et tui amóris in eis ignem accénde" - "Kom, Heilige Geest, vervul de harten van Uw gelovigen: en ontsteek in hen het vuur van Uw liefde."
Dit is de klassieke smeekbede om de komst van de Heilige Geest af te smeken, die wordt gevraagd om de harten van de gelovigen te verlichten met het vuur van Gods liefde en om hen te leiden in hun reis door het geestelijk leven.
Agricola's compositie van Nobis Sancti Spíritus weerspiegelt Agrocola's meesterschap over polyfone muziek, waarbij verschillende melodische lijnen harmonieus samenkomen. Het is een meerstemmig werk in de stijl van de vroege Renaissance, bedoeld is om gezongen te worden door een koor. In "Nobis Sancte Spiritus" schreef Agricola een rijke en expressieve compositie die de tekst van het gezang treffend weerspiegelt.
