Een van de meest fascinerende bevindingen van neurowetenschap is dat taal de gebieden van de hersenen beïnvloedt die betrokken zijn bij de handelingen waar je over leest. Als je bijvoorbeeld "zeep" en "lavendel" leest, worden de delen van je hersenen die met geur te maken hebben geactiveerd. Die gebieden blijven stil als je "stoel" leest. Maar bij "leren stoel" wordt de sensorische cortex geactiveerd. Hoe voelt dat, hoe ruikt dat. Dat komt doordat de hersenen oefenen via visualisatietechnieken.
Ook het lezen van romans is een boeiende manier om menselijk gedrag te oefenen. In plaats van voelen en ruiken gaat het dan bijvoorbeeld empathie? Als je dieper duikt in heldendaden, dwaasheden, of volwassen of ouder worden, voel je niet alleen de pijn en vreugde maar je ervaart die ook daadwerkelijk. Wie kan zeggen dat hij nooit gehuild heeft bij het lezen van een boek?
Lezen maakt ons daadwerkelijk intelligenter. Bovendien heeft onderzoek aangetoond dat lezen ook daadwerkelijk invloed heeft op onze hersenen. Het bevordert niet alleen de cognitieve vaardigheden, maar ook het vermogen tot inlevingsvermogen en emotionele intelligentie. Door regelmatig te lezen, kunnen we ons vermogen om complexe situaties te begrijpen vergroten en beter worden in het begrijpen van de emoties van anderen. Lezen kan ook dienen als een vorm van zelfreflectie en introspectie. Door verhalen te lezen die resoneren met onze eigen ervaringen en uitdagingen, kunnen we inzicht krijgen in onszelf en onze persoonlijke groei bevorderen. Het stelt ons in staat om na te denken over onze waarden, overtuigingen en doelen, en helpt ons om een dieper begrip van onszelf te ontwikkelen en betere beslissingen te nemen. Romans zijn hier bijzonder geschikt voor..
Romans vragen tijd en aandacht. Hoewel de voordelen de moeite waard zijn, vertonen zelfs kortere stukken proza diepgaande neurologische effecten. Poëzie roept sterke emotionele reacties op bij lezers en, zoals een onderzoek laat zien, bij luisteraars. Onderzoek toonde aan dat het luisteren naar de gedichten delen van de hersenen van de deelnemers activeerde die niet geactiveerd worden bij het luisteren naar muziek of het kijken naar films. Deze hersenreacties deden zich voornamelijk voor aan het einde van een strofe en vooral aan het einde van het gedicht. Dit past goed bij onze inherente behoefte aan een verhaal: in afwezigheid van een conclusie creëren onze hersenen automatisch een afronding/
Onderzoek aan Stanford Universty toonde een neurologisch verschil aan tussen lezen voor plezier en gefocust lezen, alsof het voor een test is. Bloed stroomt naar verschillende hersengebieden, afhankelijk van hoe het lezen wordt uitgevoerd. De onderzoekers hopen dat dit aanwijzingen kan bieden voor het verbeteren van methoden voor cognitieve training. “Diepdenken” is een begrip dat hierop betrekking heeft. Je kunt oppervlakkig lezen op de automatische piloot, maar je kunt ook rustig een moeilijke tekst lezen om deze goed c.q. diep te begrijpen.
Lezen is een vaardigheid net als andere vaardigheden. Oefening baart kunst. Het is moeilijk te zeggen of lezen iemand tot een slimmer of een beter persoon heeft gemaakt. Het is wel goed voorstelbaar. Misschien is zelfs lezen behulpzaam bij het reduceren van risico op dementie omdat de hersenen worden aangesproken tot activiteit,=,
Het leven zou wat minder betekenisvol zijn als we geen verhalen met elkaar zouden delen. Hoewel er veel media zijn om verhalen over te brengen, is er voor veel mensen geen enkele zo plezierig als het openen van een nieuw boek en het vervolgens verloren raken in een verhaal. Onderweg wordt er altijd iets dieps ontdekt. Lezen stelt ons in staat om na te denken over onze waarden, overtuigingen en doelen, en helpt ons om een dieper begrip van onszelf te ontwikkelen en dat niet zelden in een context van diepe vreugde en andere ontroering.
